Lặng lẽ ngắm bóng hoàng hôn khuất dần sau lưng núi Quyết, ngư dân Nguyễn Văn Bảng vừa tròn 80 tuổi bần thần nhớ lại “năm 1977 trở về trước, xã Xuân Giang có 2 HTX là Hồng Lam và Xuân Nhất chuyên đánh bắt hải sản trong vòng bán kính 25km từ đảo Mắt trở vào. Không có nhiều cá to nhưng những mẻ cá trích, cá nục bạc… cũng khiến đời sống của hàng trăm ngư dân khấm khá hẳn”. Đến năm 1978 hai HTX sáp nhập lại trở thành HTX Hồng Nhất gồm 7 đội (14 tàu) đánh cá công suất từ 22 – 33CV với đội quân “binh hùng tướng mạnh” hàng trăm người mang về lượng hải sản dồi dào sau những chuyến xuất quân. Ngoại trừ Xuân Hội, Cẩm Nhượng, hiếm có HTX đánh bắt thủy hải sản nào có thời kỳ hoàng kim rực rỡ và kéo dài gần 15 năm (1978 – 1991) như HTX Hồng Nhất. Cho đến nay “ít ai nhớ chính xác, chỉ biết nhiều năm liền HTX luôn đứng đầu miền Bắc về sản lượng đánh bắt hải sản, được tặng thưởng Huân chương lao động hạng Ba” – ông Trần Đình Phú thành viên HTX  tiếc nuối về một thời hoàng kim rực rỡ. Từ năm 1991, HTX tan rã, toàn bộ tài sản được thanh lý với giá rẻ mạt. Nhớ  biển, nhớ nghề một số thành viên góp vốn mua lại 4 con tàu cũ với hy vọng được vươn khơi. Tuy nhiên việc chuyển đổi hình thức hoạt động từ cơ chế cũ bao cấp sang tự hạch toán lời lỗ khiến các thành viên lúng túng nên để tình trạng “thu không đủ chi” kéo dài nhiều năm. Đặc biệt, giai đoạn này cách đánh bắt mới du nhập, đầu tư lớn nhưng hiệu quả lại thấp khiến nhiều hộ gia đình lâm vào cảnh nợ nần không có khả năng chi trả. Đến năm 1995 những chiếc tàu cuối cùng bị xóa sổ hoàn toàn, làng biển mất cả hình lẫn bóng.

Cho đến nay, thôn Hồng Nhất chỉ còn 2 tàu lớn công suất 230CV với 15 lao động mỗi năm mang lại nguồn thu từ 2,2 - 2,5 tỷ đồng. Điều đáng nói là ngư dân thôn Hồng Nhất không gục ngã sau cơn bĩ cực mà “vượt lên chính mình” nhờ chuyển hướng phát triển một cách nhanh chóng. Sau khi đội tàu lớn tan rã, ngư dân thôn Hồng Nhất lại khỏa lấp lổ hổng này bằng 170 tàu cá mi ni 6CV chuyên nghề đánh bắt thủy sản trên sông. Hàng năm sản lượng đánh bắt các loài thủy sản như cá hanh, cá đối, nhất là cua xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đã mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nhiều hộ gia đình. Đặc biệt, sau khi sự cố môi trường biển xảy ra vào tháng 4 năm 2016, nhiều người quay lưng với hàng hải sản, 2 lao động trong gia đình trên một chiếc tàu mi ni cho thu nhập không dưới 15 triệu đồng/tháng. Ông Đậu Xuân Quế, trưởng thôn Hồng Nhất khẳng định “năm 2017, sản lượng đánh bắt thủy hải sản đạt 370 tấn nhưng chủ yếu là đánh bắt trên sông. Trước đó năm 2016, 2017 sản lượng lần lượt là 470 và 480 tấn nhưng chỉ có 100 tấn đánh bắt trên biển”. Đặc biệt chương trình đưa hàng trăm lao động xuất khẩu sang Trung Quốc được triển khai từ những năm 2000 không chỉ tạo thêm việc làm, mà còn là dịp để các hộ tiểu thương nhanh chóng nắm bắt cơ hội làm giàu nhờ buôn bán hàng thủy hải sản. Toàn thôn hiện có 76 hộ chuyên thu mua cá, tôm, mực đóng gói rồi xuất sang thị trường Trung Quốc, 6 hộ nuôi trồng thủy sản, 121 tàu đánh cá nhỏ với 242 lao động cùng 113 lao động xuất khẩu ở các nước Hàn Quốc, Nhật Bản.. mỗi năm mang lại nguồn thu lên đến 20 tỷ đồng. Cũng nhờ nguồn thu nhập “khủng” của thôn Hồng Nhất nên thu nhập bình quân Xuân Giang được nâng lên nhiều và đạt ngưỡng gần 40 triệu đồng/người/năm vào năm 2017.

Tốc độ phát triển kinh tế nhanh, thu nhập người dân tăng nhanh nên cơ sở hạ tầng cũng được đầu tư khang trang đẹp đẽ. Bởi vậy, năm 2018 Hồng Nhất là một trong những thôn được lựa chọn xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu của huyện Nghi Xuân.