Hơn một tháng qua, từ đầu tháng 5 đến nay, ở các thôn Tân Mỹ xã Xuân Mỹ, thôn Thành Sơn ( Xuân Thành) trên huyện lộ Nghi Xuân và ngã tư đoạn thôn 3 xã Cổ Đạm xuất hiện nhiều điểm người dân bán các loại dưa gang, dưa nứt, dưa lê, dưa hấu cho khách qua đường. Những quả dưa da trơn, căng tròn, mọng nước được bà con quảng cáo củ quả sạch, không phun thuốc kích thích tăng trưởng hay bảo vệ thực vật . Bà Phạm Thị Hường, một nông dân bán dưa hấu ở thôn Thành Sơn, xã Xuân Thành chia sẻ : “ Nhà nông chúng tôi trồng dưa để ăn, năm nay nắng nhiều được mùa dưa, không ăn hết phải đem ra đường bán cho khách qua lại.”

Từ sáng sớm, bà con thôn 8 , 9 và 11 xã Cổ Đạm kéo những chiếc xe bò lốp chở đầy ắp các loại dưa ra ngả tư huyện lộ Nghi Xuân. Những chiếc xe bò lốp, bàn sạp chất đầy ắp dưa được bày dưới bóng râm của rặng bạch đàn trồng ven đường. Ghi nhận thỉnh thoảng lại có vài người đi xe máy qua đường dừng lại mua dưa mang về. Bà con bán từ sáng đến chiều tối cũng bán hết nông sản trong ngày . Anh Hoàng Văn Thảo, ở thôn 9 bày tỏ: “ Em thu hoạch dưa đem ra ngả tư huyện lộ bán hơn tháng nay, mỗi ngày bán được 2 đến 3 tạ. Giá bán giao động từ 5 – 10 ngàn đồng một cân . Chỉ vài ngày nữa là nhà em thu hoạch hết dưa bác ạ”. Được biết, gia đình anh Thảo trồng 1 mẫu 2 sào dưa ( 6000 m2) hàng hóa. Vụ này do trúng mùa gia đình thu hoạch được khoảng 10 tấn dưa , cho thu nhập 75 triệu đồng. 

Mô hình hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp rau, củ, quả do ông Phạm Hồng Đức làm chủ nhiệm . Hợp tác xã thu hút 20 lao động trực tiếp sản xuất rau, củ, quả sạch có thương hiệu , liên kết với Tổng công ty thương mại khoáng sản Hà Tĩnh xuất khẩu hành ống . Vụ rau này trồng 2 ha hành ống giống to, 5 sào hành tăm, 2 ha bù trái nhỏ giống đưa từ miền Nam về , 2 ha dưa hấu. Ông Phạm Hồng Đức chia sẻ : “ Năm nay 2 ha hành ống thất bại do thời tiết khắc nghiệt. Còn hành tăm, bù và dưa trúng mùa, mô hình thắng lợi lớn. Năng suất bù đạt 14 / ha, dưa là 12 tấn /ha.” Hợp tác xã thu hoạch 28 tấn bù và 24 tấn dưa. Bù nhập với giá 6000 /1kg, dưa bán sỉ 5000 /1 kg. Sản phẩm bù rợ và dưa hấu, dưa lê, dưa gang được nhập cho các sạp bán củ, quả ở các chợ Cổ Đạm, Cương Gián, Giang Đình và đưa sang chợ Vinh , tỉnh Nghệ An tiêu thụ. 

Cổ Đạm là một xã có truyền thống trồng dưa, rau, củ, quả ở huyện Nghi Xuân nhằm phá thế độc canh cây lúa. Dưa được trồng nhiều ở vùng Hoa Hải bằng các giống địa phương. Hiện nay các giống dưa mới được đưa về trồng nhiều ở xã Cổ Đạm . Ông Phan Mạnh Cường, công chức Chánh văn phòng xã Cổ Đạm thừa nhận : “Theo số liệu thống kê diện tích trồng dưa toàn xã là 6,5 ha, trong đó hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp rau củ quả trồng 2 ha , 20 lao động . Nhân dân trồng phân tán là 4, 5 ha , với 55 hộ. Dưa trồng nhiều nhất ở thôn 8 ,9. Có 5 hộ trồng dưa hàng hóa từ 8 sào đến 1,2 mẫu, số còn lại trồng 3, 3 sào hoặc từ 20 – 30 khóm”. 

Dưa là cây trồng hợp với đất cát vùng biển các xã Cổ Đạm, Xuân Thành, Xuân Mỹ. Theo bà con nông dân nơi đây, chi phí về giống, phân bón, chăm sóc cây dưa thấp nhiều lần so với trồng lạc. Thời gian sinh trưởng, ra hoa, kết trái của dưa lại ngắn. Cùng một diện tích giá trị của dưa cao gấp 3 – 4 lần so với trồng cây lạc. Gặp thời tiết thuận lợi, ấm áp như năm nay dưa Cổ Đạm trúng mùa lớn, đầu ra tương đối ổn định. 

Đặng Viết Tường 

Khối 1 – Thị trấn Nghi Xuân- Hà Tĩnh